Artikel
Natuurkundige met een passie voor biologie
Gepubliceerd: 1 December 2017 10:59
Alexander van Oudenaarden was een van de gelukkigen die september jongstleden een Spinozapremie in ontvangst mocht nemen. In een interview vertelt hij hoe hij als natuurkundige in de biologie terecht is gekomen en wat hij met het prijzengeld van 2,5 miljoen euro gaat doen.
Auteur: Marieke de Boer
Ik word ontvangen in het Hubrecht Instituut en moet daar even wachten op Alexander van Oudenaarden. Op de koffietafel ligt HubrechtNews, het personeelsblad, met een interview met de directeur op de cover. Ik kom er zo achter dat Van Oudenaarden het hele instituut heeft getrakteerd op ijs na de bekendmaking van de Spinozapremie en dat hij alle aandacht niet vervelend vindt maar er ook niet heel erg gelukkig van wordt. “Op het schoolplein komen er mensen naar me toe die ik wel ken van gezicht maar waarmee ik nooit eerder heb gepraat. Dan sta je zo vijftien minuten met iemand te praten. Dat doe ik normaal nooit, ik ben vrij gereserveerd”, vertelt Van Oudenaarden in het personeelsblad. Ook zijn kinderen krijgen extra aandacht, een van hun klasgenootjes dacht dat Van Oudenaarden de spinazieprijs had gewonnen.
Alexander van Oudenaarden (1970) studeerde materiaalkunde en natuurkunde in Delft, promoveerde daar in de natuurkunde en vertrok vervolgens naar de Verenigde Staten. Daar werkte hij bij Stanford University in een biochemische groep en werd vervolgens hoogleraar natuurkunde en biologie aan het MIT. Sinds 2012 is hij algemeen directeur en groepsleider bij het Hubrecht Instituut (KNAW) in Utrecht en sinds 2013 hoogleraar Quantitative Biology of Gene Regulation aan de Universiteit Utrecht.
Van Oudenaarden doet onderzoek naar de manier waarop cellen in levende wezens netwerken van genen en eiwitten gebruiken om zich te ontwikkelen tot verschillende typen cellen, met hun specifieke eigenschappen en functies. Zijn onderzoeksgroep werkt met geavanceerde (licht)microscopie en DNA- en RNA-sequencingtechnologieën om afzonderlijke cellen te bestuderen. Daarbij spelen computermodellen, dataverwerking en -analyse en het bouwen en optimaliseren van geautomatiseerde systemen een grote rol.
In september jongstleden ontving Alexander van Oudenaarden de Spinozapremie uit handen van demissionair staatssecretaris Sander Dekker. Naast het beeldje van Spinoza hoort bij de prijs een bedrag van 2,5 miljoen euro, vrij te besteden aan onderzoek.
Had u verwacht dat u de Spinozapremie zou winnen?
“Nee, ik ben heel erg trots maar zoiets kun je niet plannen.”
Lees het volledige artikel in het decembernummer van het NTvN.
Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde
Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde is hét Nederlandstalige vakblad voor natuurkundigen, vol nieuws uit de natuurkunde. Een greep uit de onderwerpen: onderzoek aan de frontlinie, natuurkunde en kunst, onderwijs, bijzondere loopbanen, interviews met prominente wetenschappers en een kijkje in de keuken bij bedrijven. Jaarlijks verschijnt vlak voor de zomer een extra dik themanummer. Leden van de NNV ontvangen het tijdschrift maandelijks.
Speciale editie Beestachtige fysica
Beestachtige fysica is de naam van onze speciale editie van 2023. De mens, biologisch gezien ook een dier, heeft enkele bijzondere eigenschappen. Een opponeerbare duim, die het gebruik van gereedschappen makkelijker maakt, rechtop lopen en de ontwikkeling van spraak. Het stelt ons in staat elk werelddeel te bevolken. Toch hebben (andere) dieren eigenschappen waar wij alleen van kunnen dromen. Wat denk je van dieren die kunnen vliegen of het aardmagnetisch veld kunnen detecteren? We zetten dieren in voor ons eigen bestwil en putten inspiratie uit de natuur voor de ontwikkeling van nieuwe materialen, maar laat je in dit nummer vooral ook verwonderen over de veelzijdige fysica die het dierenleven rijk is.
Het themanummer Beestachtige fysica is los te bestellen door een mailtje te sturen aan het NNV-bureau (bureau@nnv.nl), vergeet niet om een verzendadres te vermelden. Het nummer kost 10 euro, inclusief btw en verzendkosten (voor verzenden naar het buitenland rekenen we extra kosten).