Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde

Voor de onderzoeksgroepen van ons instituut is een heidag georganiseerd. We doen zoiets niet vaak, aangezien de directeur de organisatorische touwtjes strak in handen heeft. De vorige keer was vier jaar geleden en we bevonden ons toen in een kunstenaarsomgeving met beelden en schilderijen, spiegels en trompe-l’oeils, loshangend plastic en een verwilderde tuin. Heel leuk en creatief.

Ditmaal moest het anders. Het was een zakelijke omgeving met pitches van twee minuten en aansluitend vier minuten discussie. Met veertig fysici ben je dan al snel een hele middag bezig. Het doel is om nader tot elkaar te komen, wederzijdse waardering op te wekken, studenten aan te trekken en de budgetten efficiënter te verdelen. Gaat dat goed als je binnen een groot instituut werkt?

Abel onderzoekt materialen die zichzelf kunnen herstellen en gebruikt daarbij positronannihilatie. Berta werkt met zachte gecondenseerde materie voor het zoeken naar vleesvervangers. De groep van Cees produceert nieuwe isotopen, terwijl Diana uitsluitend werkt met buitenlandse groepen, zij benut het synchrotron in Grenoble, ze heeft ons instituut helemaal niet nodig.

Uitpuffen, want we zijn nog niet op de helft. Bij de drankjes op het terras is een goochelaar die trucs toont met smartphones en USB-sticks. Geinig. Dan vraagt hij of ik een euro heb. Ja, die heb ik. “Mooie portemonnee heeft u.”

Ja, en daar ben ik zuinig op. Dan laat hij mijn muntstuk door zijn vingers glijden en het verdwijnt. Daar was ik al bang voor, geldstukken verdwijnen zonder dat je enig recht hebt op teruggave. Toch hoef ik niet ongerust te zijn. Hij belooft dat ik straks twee dollar terugvind in mijn portemonnee.

De gloedvolle betogen gaan verder. Jan benut neutronen om kunstvoorwerpen te analyseren, terwijl Koos dezelfde apparatuur gebruikt voor energieopslag in waterstofbatterijen. Lenie en Martin hebben een alternatief model kernreactor ontwikkeld en Nicole werkt aan een nieuwe detectietechniek voor fotonen. Nu worden de vier minuten zwaar overschreden, vermeende rendementen zijn voor fysici onverteerbaar.

Tijdens de volgende pauze praat ik met Otto, hij gaat interviews voorbereiden om zijn Veni-aanvraag te kunnen motiveren. Hij heeft niks aan zijn collega’s, hij ontwikkelt algoritmen voor het reduceren van fouten tijdens het behandelen van tumoren met protonen: “Ik werk in m’n eentje.”

Daarna zoek ik de goochelaar. Ik ben niet blij met zijn wisseltruc. Hij blijkt echter onvindbaar.

Ondertussen gaan de pitches door en aan het eind van de dag ben ik overvol.Dit was Facebook voor fysici. Ronkende cv’s, prachtige ideeën en sprankelende aanbevelingen. Maar is het waar? Klopt het? Weet ik over drie maanden nog wat de werkzaamheden zijn van mijn collega’s? De general manager glimlacht tevreden. Ik ben echter minder voldaan. Voor mij voelt het als het onbetrouwbare muntstuk waarmee ik opgescheept zit, een vrijwel waardeloze Hongkong-twee-dollar.

Frans Kingma