Artikel
Een simpele detector voor het meten van kosmische straling
Gepubliceerd: 1 June 2018 13:00
Op ruim honderd schooldaken in Nederland zijn sinds 2003 gesloten skiboxen te vinden. Ingewijden weten dat in deze grijze omhulsels geen sportartikelen te vinden zijn, maar dat deze een heuse opstelling voor de detectie van deeltjeslawines bevatten. HiSPARC (High School Project on Astrophysics Research with Cosmics) biedt middelbare scholieren hiermee de kans om deel te nemen aan écht onderzoek naar kosmische straling en het meten van de energie van afzonderlijke deeltjes. Echter, nadat de huidige detector in elkaar gezet is, valt er voor leerlingen nog maar weinig aan te zien en te onderzoeken. De nieuwe watertondetector biedt een alternatieve oplossing.
Auteur: Tim van Laake
Detectie van kosmische straling
Er zijn verschillende manieren om kosmische straling te detecteren. Zo wordt binnen HiSPARC gebruikgemaakt van scintillatoren: platen gemaakt van een materiaal dat een lichtflits uitzendt wanneer er een geladen deeltje op terechtkomt. De lichtpuls wordt versterkt in een fotobuis en omgezet in een elektrisch signaal, waarna het signaal op een computer opgeslagen wordt. HiSPARC maakt gebruik van meerdere detectoren verspreid over Nederland. Als er tegelijkertijd bij verschillende meetstations deeltjes waargenomen zijn, is er, met grote waarschijnlijkheid, sprake geweest van een deeltjeslawine. De intensiteit van de lichtpulsen hangt daarbij ook nog samen met het aantal deeltjes uit deze kosmische lawine dat door de detectieplaat heen is gegaan. De deeltjesdichtheid als functie van de afstand tot de plek van inslag, gecombineerd met de hoek van inval van het kosmische deeltje staan ons tenslotte toe de energie te bepalen van het deeltje dat de kosmische lawine heeft veroorzaakt.
Lees het volledige artikel in het juninummer van het NTvN.
Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde
Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde is hét Nederlandstalige vakblad voor natuurkundigen, vol nieuws uit de natuurkunde. Een greep uit de onderwerpen: onderzoek aan de frontlinie, natuurkunde en kunst, onderwijs, bijzondere loopbanen, interviews met prominente wetenschappers en een kijkje in de keuken bij bedrijven. Jaarlijks verschijnt vlak voor de zomer een extra dik themanummer. Leden van de NNV ontvangen het tijdschrift maandelijks.
Speciale editie Beestachtige fysica
Beestachtige fysica is de naam van onze speciale editie van 2023. De mens, biologisch gezien ook een dier, heeft enkele bijzondere eigenschappen. Een opponeerbare duim, die het gebruik van gereedschappen makkelijker maakt, rechtop lopen en de ontwikkeling van spraak. Het stelt ons in staat elk werelddeel te bevolken. Toch hebben (andere) dieren eigenschappen waar wij alleen van kunnen dromen. Wat denk je van dieren die kunnen vliegen of het aardmagnetisch veld kunnen detecteren? We zetten dieren in voor ons eigen bestwil en putten inspiratie uit de natuur voor de ontwikkeling van nieuwe materialen, maar laat je in dit nummer vooral ook verwonderen over de veelzijdige fysica die het dierenleven rijk is.
Het themanummer Beestachtige fysica is los te bestellen door een mailtje te sturen aan het NNV-bureau (bureau@nnv.nl), vergeet niet om een verzendadres te vermelden. Het nummer kost 10 euro, inclusief btw en verzendkosten (voor verzenden naar het buitenland rekenen we extra kosten).