Artikel
De Nobelprijs voor de Natuurkunde 2024
Gepubliceerd: 1 January 2025 13:00
Kunstmatige neurale netwerken zoals ChatGPT helpen ons enorm in het dagelijks leven en wetenschappelijke toepassingen. De winnaars van de Nobelprijs voor de Natuurkunde 2024, John Hopfield en Geoffrey Hinton, benutten de analogie met spinmodellen in de statistische fysica voor een doorbraak in kunstmatige intelligentie.
Auteur: Wilfred van der Wiel
Kunstmatige neurale netwerken hebben zich ontwikkeld tot een veelzijdig en krachtig hulpmiddel voor zowel dagelijkse als geavanceerde wetenschappelijke toepassingen. De basis van deze netwerken bestaat uit een verzameling ‘neuronen’ of knopen, verbonden door ‘synapsen’ of gewogen verbindingen, die moeten worden getraind om specifieke taken uit te voeren. Deze structuur vertoont sterke parallellen met spinmodellen in de statistische fysica, zoals die worden toegepast in de studie van magnetisme. De koppelingen tussen de neuronen zijn vergelijkbaar met de wisselwerkingen tussen spins en kunnen specifieke patronen versterken of onderdrukken. Dit leidt tot een dynamisch en collectief gedrag dat sterk overeenkomt met dat van fysische systemen. John Hopfield (Chicago 1933) en Geoffrey Hinton (Wimbledon 1947) (figuur 1) gebruikten deze analogie voor een doorbraak in kunstmatige intelligentie en kregen daarvoor de Nobelprijs voor de Natuurkunde 2024.
Lees het volledige artikel in het januarinummer of klik hier.
Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde
Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde is hét Nederlandstalige vakblad voor natuurkundigen, vol nieuws uit de natuurkunde. Een greep uit de onderwerpen: onderzoek aan de frontlinie, natuurkunde en kunst, onderwijs, bijzondere loopbanen, interviews met prominente wetenschappers en een kijkje in de keuken bij bedrijven. Jaarlijks verschijnt vlak voor de zomer een extra dik themanummer. Leden van de NNV ontvangen het tijdschrift maandelijks.
Speciale editie In het zonnetje
In het zonnetje is de naam van onze speciale editie van 2024. De zon geeft onze planeet warmte, licht, leven – en meer dan genoeg natuurkunde om het eens uitgebreid over te hebben. Dit speciale themanummer werpt licht op deze superster.
Het themanummer In het zonnetje is los te bestellen door een mailtje te sturen aan het NNV-bureau (bureau@nnv.nl), vergeet niet om een verzendadres te vermelden. Het nummer kost 10 euro, inclusief btw en verzendkosten (voor verzenden naar het buitenland rekenen we extra kosten).