Artikel
Klimaatverandering vroeger - en nu?
Gepubliceerd: 1 January 2020 13:00
Sinds haar bestaan heeft de aarde extreme klimaatwisselingen ondergaan: van ijstijden met ijskappen reikend tot aan de evenaar tot thermische maxima met tropische temperaturen bij de polen. Vanwege het Antropoceen zijn ijstijden niet meer te verwachten, maar onveranderd menselijk gedrag vergroot de kans op een thermisch maximum.
Auteur: Herman de Lang.
Sneeuwbalaarde
De studie van klimaatverandering vindt haar oorsprong niet in het opsporen van de oorzaken van de opwarming van de aarde, maar in het onderzoek naar de... ijstijden. Pioniers zoals Joseph Fourier (1768-1830), John Tyndall (1820-1893) en Svante Arrhenius (1859-1927) waren zowel geïnteresseerd in hoe de ijstijden ontstonden, als in hoe en waarom de aarde daarna weer opwarmde (deglaciatie) [1]. In de 4,5 miljard jaar) van haar bestaan oscilleerde het klimaat van de aarde tussen glaciale tijden van ijzige kou en interglaciale perioden van opwarming, waarbij extreme tot relatief gematigde temperatuurwisselingen van de aardkorst optraden. De eerste en meest extreme ijstijd vond 2,3 miljard jaar geleden plaats en duurde 300 miljoen jaar). Dit was de Huronische ijstijd, genoemd naar het Huronmeer in Canada, waar de eerste paleogeologische aanwijzingen ervoor werden gevonden. De kilometers dikke ijslaag reikte vanaf de Noord- en Zuidpool tot aan de evenaar, wat de aarde het aanzien gaf van een enorme sneeuwbal (Snowball Earth). Het aardse sneeuwbaleffect was het gevolg van wat bekend staat als het Great Oxidation Event (GOE) oftewel de zuurstofcatastrofe. Ongeveer 2,45 miljard jaar na het ontstaan van de aarde begonnen blauwalgen (cyanobacteriën) in de oceanen via fotosynthese zuurstof te produceren. De blauwalgen vermenigvuldigden zich snel en alle oceanen raakten met een laag blauwalgen bedekt.
Lees het volledige artikel in het januarinummer van het NTvN.
Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde
Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde is hét Nederlandstalige vakblad voor natuurkundigen, vol nieuws uit de natuurkunde. Een greep uit de onderwerpen: onderzoek aan de frontlinie, natuurkunde en kunst, onderwijs, bijzondere loopbanen, interviews met prominente wetenschappers en een kijkje in de keuken bij bedrijven. Jaarlijks verschijnt vlak voor de zomer een extra dik themanummer. Leden van de NNV ontvangen het tijdschrift maandelijks.
Speciale editie Beestachtige fysica
Beestachtige fysica is de naam van onze speciale editie van 2023. De mens, biologisch gezien ook een dier, heeft enkele bijzondere eigenschappen. Een opponeerbare duim, die het gebruik van gereedschappen makkelijker maakt, rechtop lopen en de ontwikkeling van spraak. Het stelt ons in staat elk werelddeel te bevolken. Toch hebben (andere) dieren eigenschappen waar wij alleen van kunnen dromen. Wat denk je van dieren die kunnen vliegen of het aardmagnetisch veld kunnen detecteren? We zetten dieren in voor ons eigen bestwil en putten inspiratie uit de natuur voor de ontwikkeling van nieuwe materialen, maar laat je in dit nummer vooral ook verwonderen over de veelzijdige fysica die het dierenleven rijk is.
Het themanummer Beestachtige fysica is los te bestellen door een mailtje te sturen aan het NNV-bureau (bureau@nnv.nl), vergeet niet om een verzendadres te vermelden. Het nummer kost 10 euro, inclusief btw en verzendkosten (voor verzenden naar het buitenland rekenen we extra kosten).