Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde

In deel 1 van dit tweeluik laten we zien hoe Lorentz, gebruikmakend van de optica, tot de conclusie komt dat het nulresultaat van het experiment van Michelson en Morley alleen verklaard kan worden door te veronderstellen dat bij beweging (door de ether) lengtecontractie optreedt.

Auteur: Jos Engelen

Strikt genomen zou een introductie in de relativiteitstheorie geen uitleg van het achterhaalde concept ‘ether’ behoeven: het hypothetische medium, in absolute rust, waarin elektromagnetische golven zich zouden voortplanten. In het artikel waarin Einstein in 1905 de relativiteitstheorie het licht liet zien [1], komt het woord ‘ether’, en dan in afwijzende zin, slechts een keer voor. Naar het beroemde experiment van Michelson en Morley [2], dat nu te boek staat als het experimentele bewijs dat de ether niet bestaat, wordt zelfs helemaal niet verwezen. Voor Lorentz was het experiment van Michelson en Morley daarentegen een heel belangrijke bron van informatie en inspiratie.

We geven hier een korte schets van het experiment van Michelson en Morley en beschrijven de uitvoerige analyse van Lorentz in een ‘vergeten’ artikel uit 1887 [3]. Voor de interpretatie van het Michelson-Morley-experiment geeft Lorentz een zorgvuldige uiteenzetting over de optica van bewegende lichtbronnen. Dit leidt tot een diepgravende beschrijving van de lichtpaden, in afwijking van de gangbare benadering (inclusief die van Michelson en Morley zelf).

Lees het volledige artikel in het novembernummer van het NTvN.