Artikel
Fasediagram van verkeersstromen
Gepubliceerd: 1 March 2020 13:00
Sinds ik in 1985 het Leidse Kamerlingh Onnes Laboratorium verliet, werkte ik in allerlei functies bij organisaties die met verkeer te maken hebben. In die bijna 35 jaar kwamen de natuurkunde en de natuurkundige manier van denken en analyseren vaak goed van pas. Soms ligt die relatie voor de hand: we zien de natuurkunde terug in bijvoorbeeld de dynamica van een ongeval, het balans houden op een tweewieler, de werking van een helm, zicht bij nacht en mist, de effecten van zomertijd en wintertijd et cetera. Het ligt misschien minder voor de hand, maar ook de dynamiek van de verkeersstroom is op een natuurkundige manier te begrijpen.
Auteur: Henk Stipdonk.
Politici, Rijkswaterstaters en beleidsambtenaren stellen veel belang in een goed begrip van de verkeersstroomtheorie. Er zijn immers substantiële jaarlijkse kosten gemoeid met aanleg en onderhoud van rijkswegen. Ook de extra reistijd door files en de gevolgen van ongevallen staan in de belangstelling. Niet dat autosnelwegen zo onveilig zijn, maar ondanks het lage risico, dat wil zeggen doden per afgelegde afstand, betreuren we jaarlijks toch nog ongeveer 75 verkeersdoden op het hoofdwegennet [1]. Dat komt door de hoge verkeersfrequentie op die wegen. Meer dan 50% van de totale afgelegde afstand met auto’s wordt gereden op de autosnelwegen, terwijl die bij elkaar slechts 3% van het Nederlandse wegennet vormen. Uiteraard leiden ongevallen vaak tot files en extra reistijd. Ook door wegwerkzaamheden speelt de extra reistijd ons parten, maar daarmee wordt al zo veel mogelijk rekening gehouden door die werkzaamheden goed te plannen en de weggebruiker tijdig te informeren. De belangrijkste bron van vertraging is echter de onbalans tussen de capaciteit van de weg, dat is de maximale verkeersfrequentie, en onze collectieve wens om ons vooral in de ochtend- en avondspits te verplaatsen. Die capaciteit lijkt iets geheimzinnigs. Veel onderzoek is gericht op het begrijpen van die capaciteit en op de factoren die de capaciteit verklaren en bepalen.
Lees het volledige artikel in het maartnummer van het NTvN.
Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde
Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde is hét Nederlandstalige vakblad voor natuurkundigen, vol nieuws uit de natuurkunde. Een greep uit de onderwerpen: onderzoek aan de frontlinie, natuurkunde en kunst, onderwijs, bijzondere loopbanen, interviews met prominente wetenschappers en een kijkje in de keuken bij bedrijven. Jaarlijks verschijnt vlak voor de zomer een extra dik themanummer. Leden van de NNV ontvangen het tijdschrift maandelijks.
Speciale editie Beestachtige fysica
Beestachtige fysica is de naam van onze speciale editie van 2023. De mens, biologisch gezien ook een dier, heeft enkele bijzondere eigenschappen. Een opponeerbare duim, die het gebruik van gereedschappen makkelijker maakt, rechtop lopen en de ontwikkeling van spraak. Het stelt ons in staat elk werelddeel te bevolken. Toch hebben (andere) dieren eigenschappen waar wij alleen van kunnen dromen. Wat denk je van dieren die kunnen vliegen of het aardmagnetisch veld kunnen detecteren? We zetten dieren in voor ons eigen bestwil en putten inspiratie uit de natuur voor de ontwikkeling van nieuwe materialen, maar laat je in dit nummer vooral ook verwonderen over de veelzijdige fysica die het dierenleven rijk is.
Het themanummer Beestachtige fysica is los te bestellen door een mailtje te sturen aan het NNV-bureau (bureau@nnv.nl), vergeet niet om een verzendadres te vermelden. Het nummer kost 10 euro, inclusief btw en verzendkosten (voor verzenden naar het buitenland rekenen we extra kosten).