Artikel
Donkere materie of onbegrepen zwaartekracht?
Gepubliceerd: 1 January 2022 13:00
Is de mysterieuze extra zwaartekracht die astronomen in het Universum vinden echt het gevolg van donkere materie of begrijpen we de wetten van de zwaartekracht nog niet goed genoeg? Om deze vraag te beantwoorden bracht een internationale groep astronomen de extra zwaartekracht rondom 259.383 sterenstelsels in kaart en gebruikten hun metingen om verschillende donkerematerie- en alternatieve zwaartekrachttheorieën te vergelijken.
Auteur: Margot Brouwer
Een duistere ontdekking
In de loop van de afgelopen eeuw zijn astronomen erachter gekomen dat er veel meer zwaartekracht in het Heelal is dan kan worden verklaard door middel van normale, zichtbare materie. Sterrenstelsels draaien te snel om hun as, in clusters zoeven sterrenstelsels te snel om elkaar heen en zelfs op de schaal van het hele Universum is meer zwaartekracht nodig om de vorming van groteschaalstructuren te verklaren. Alle sterren en planeten, gas en stof, zelfs exotische objecten als zwarte gaten; ze verklaren samen niet meer dan 20% van alle materie die er volgens onze zwaartekrachtberekeningen zou moeten zijn om deze bewegingen te verklaren. Waar is de overige 80% van de massa, de zogenoemde donkere materie, gebleven? Of bestaat er helemaal geen donkere materie, maar missen we iets in ons begrip van de fundamentele wetten van de zwaartekracht? Sinds het begin van deze duistere ontdekking is dit de tweestrijd die heerst onder astronomen en natuurkundigen. Hoe komen we erachter welke van deze twee vermoedens klopt? Voor wetenschappers is het antwoord simpel: door uit te vogelen wat de verschillende theorieën voorspellen en vervolgens te testen welke voorspelling het beste overeenkomt met astronomische waarnemingen.
Lees het volledige artikel in het NTvN van januari of klik hieronder om de pdf te openen.
Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde
Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde is hét Nederlandstalige vakblad voor natuurkundigen, vol nieuws uit de natuurkunde. Een greep uit de onderwerpen: onderzoek aan de frontlinie, natuurkunde en kunst, onderwijs, bijzondere loopbanen, interviews met prominente wetenschappers en een kijkje in de keuken bij bedrijven. Jaarlijks verschijnt vlak voor de zomer een extra dik themanummer. Leden van de NNV ontvangen het tijdschrift maandelijks.
Speciale editie Beestachtige fysica
Beestachtige fysica is de naam van onze speciale editie van 2023. De mens, biologisch gezien ook een dier, heeft enkele bijzondere eigenschappen. Een opponeerbare duim, die het gebruik van gereedschappen makkelijker maakt, rechtop lopen en de ontwikkeling van spraak. Het stelt ons in staat elk werelddeel te bevolken. Toch hebben (andere) dieren eigenschappen waar wij alleen van kunnen dromen. Wat denk je van dieren die kunnen vliegen of het aardmagnetisch veld kunnen detecteren? We zetten dieren in voor ons eigen bestwil en putten inspiratie uit de natuur voor de ontwikkeling van nieuwe materialen, maar laat je in dit nummer vooral ook verwonderen over de veelzijdige fysica die het dierenleven rijk is.
Het themanummer Beestachtige fysica is los te bestellen door een mailtje te sturen aan het NNV-bureau (bureau@nnv.nl), vergeet niet om een verzendadres te vermelden. Het nummer kost 10 euro, inclusief btw en verzendkosten (voor verzenden naar het buitenland rekenen we extra kosten).