Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde

Waarom laat een plakbandlus niet zomaar los? Wellicht is het je nog nooit opgevallen, maar als je een lus maakt van plakband en die probeert open te trekken gebeurt er iets geks: in plaats van open te springen wordt de lus eerst een heel stuk kleiner. Experimenten met in totaal een halve kilometer plakband en een theoretisch model laten zien waarom.

Auteurs: Twan Wilting, Martin Essink, Hanneke Gelderblom en Jacco Snoeijer

Plakkende lussen
Plakband, je hebt het vast wel ergens in de buurt liggen. Neem een stukje plakband van ongeveer tien centimeter lang en vouw het met de plakzijde tegen zichzelf (zie figuur 1a) zodat zich een lus vormt. Probeer nu deze lus te openen door aan de uiteinden van het plakband te trekken. Je zult zien dat de lus niet direct opent maar krimpt totdat hij nog slechts enkele millimeters groot is. Pas daarna zal de lus daadwerkelijk loslaten.

Als je goed kijkt, zie je dat tijdens het krimpen van de lus er een smalle contactzone overblijft op de plek waar de plakzijdes van het plakband tegen elkaar kleven, die als het ware langs het plakband rolt (zie figuur 1a,b). Deze rollende beweging ontstaat door het tegelijkertijd openbreken van het contact aan de ene kant van de contactzone en het vormen van nieuw contact aan de andere kant. Het openbreken van het contact aan de ene zijde is in lijn met de verwachting, omdat het plakband daar uit elkaar getrokken wordt. Verbazingwekkend is echter dat er constant nieuw contact gevormd wordt aan de binnenkant van de lus, waardoor de contactzone (donkerblauw in figuur 1a) niet openbreekt maar opschuift en de lus kleiner wordt.

Lees het volledige artikel in het novembernummer of bekijk hieronder de pdf.