Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde

Kim Krijtenburg-Lewerissa vraagt zich af welke vakkennis je écht moet hebben.

“Mam, wat is dat voor vogel?” vroeg mijn zoon terwijl we tijdens onze vakantie voor onze vouwwagen zaten. “Een merel” zei ik. Geschokt door deze vraag, waar in mijn ogen elke 13-jarige het antwoord op zou moeten weten, wees ik hem de rest van de dag op andere vogelsoorten: “Kijk, dat is een vink”, en “Daar vliegt een torenvalk”. Totdat mijn zoon zei: “Mam, dat hoef je niet te zeggen, dat hoef ik niet te weten”. Dat hoef ik niet te weten?! Hoezo niet?! Als tiener ploos ik thuis ons vogelboekje uit en ging ik op pad met een verrekijker op zoek naar bijzondere vogels. Merels, vinken, koolmezen en eksters herkennen zou toch basiskennis voor iedereen moeten zijn? Of zie ik dat verkeerd?

Tijdens de vakantie bleef dit onderwerp door mijn hoofd spoken. Want dit ging natuurlijk niet alleen over vogels. Ook in het natuurkundeonderwijs speelt de vraag: wat moet je écht weten? Bij het bepalen van de inhoud van de nieuwe concept-examenprogramma’s zijn er keuzes gemaakt om te snijden in natuurkundekennis. Niet omdat we vonden dat die natuurkundekennis niet belangrijk was, maar vanwege de beperktere ruimte én de wens om meer aandacht te besteden aan vaardigheden zoals modeldenken, denkwijzen en inzicht in de aard van de natuurwetenschappen. Toch doet dat schrappen pijn. Onderwerpen als ioniserende straling en materialen zijn in het concept havo-programma geen verplichte stof meer, maar keuzeonderwerpen. Hetzelfde geldt voor de gravitatiekracht en gravitatie-energie bij vwo. Kan dat zomaar? Is dit geen basiskennis? En wat is de invloed hiervan op de ontwikkeling van vaardigheden?

Lees het volledige artikel in het oktobernummer of klik hier.