Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde

Kim Krijtenburg-Lewerissa hoopt dat leraren-in-opleiding hun idealen kunnen volhouden.

Tijdens FYSICA 2025 spraken Marijn van Nijhuis en ik over de aandacht voor ‘de aard van de natuurwetenschappen’ in het nieuwe conceptexamenprogramma natuurkunde. Een enthousiaste groep natuurkundigen luisterde naar de ideeën achter het invoeren van dit onderwerp en dacht actief mee over hoe we dit concreet in de natuurkundelessen een plaats kunnen geven. Toen ik tijdens de sessie vertelde dat ‘de aard van de natuurwetenschappen’ geen onderdeel is van het centraal eindexamen en alleen getoetst wordt in het schoolexamen, reageerde een deelnemer teleurgesteld: “Dan hangt het af van de leraar en komt er niets van terecht”. Ik schrok, niet vanwege de opmerking zelf, maar vanwege de vanzelfsprekendheid ervan. Alsof het logisch is dat leraren alleen doen wat er op het centraal examen getoetst wordt. Alsof leraren niet het belang inzien van dit onderwerp.

Die opmerking deed me terugdenken aan een eerder moment, toen ik in de vakvernieuwingscommissie werkte aan de vernieuwing van het examenprogramma natuurkunde. We bespraken feedback op een tussenvoorstel dat we hadden gemaakt. In deze opzet voor het nieuwe examenprogramma was slechts vijftig procent van de lesstof onderdeel van het centraal examen – een uitgangspunt dat we in onze opdracht vanuit Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) hadden meegekregen. Hierdoor was de vakinhoud die niet op het centraal examen getoetst wordt groter geworden. Ook toen kwam de zorg naar boven: “Gaan leraren die onderdelen behandelen, als ze niet in het centraal examen zitten?” Blijkbaar is dit een normale gedachtegang, dat leraren zich in hun lessen vooral focussen op wat er getoetst wordt op het centraal examen. Dat vaardigheden en kennis die niet op het centraal examen getoetst worden blijkbaar niet belangrijk worden gevonden. Is dit echt ‘de aard van de leraar’?

Lees het volledige artikel in het juninummer of klik hier.